सहस्रम् _sahasram

सहस्रम् [समानं हसति हस्-र Tv.]

1 A thousand.

-2 A large number.

-Comp. -अंशु, -अर्चिस्, -कर, -किरण, -दीधिति, -धामन्, -पाद, -मरीचि, -रश्मि m. the sun; तदण्डमभवद्धैमं सहस्रांशुसमप्रभम् Ms.1.9; तं चेत् सहस्रकिरणो धुरि नाकरिष्यत् Ś.7.4; पुनः सहस्रार्चिषि संनिधत्ते R.13.44; धाम्नाति- शाययति धाम सहस्रधाम्नः Mu.3.17; सहस्ररश्मेरिव यस्य दर्शनम् Śi.1.53.

-अक्ष a.

1 thousand-eyed.

-2 vigilant.

(-क्षः) 1 an epithet of Indra.

-2 of Puruṣa; सहस्र- शीर्षा पुरुषः सहस्राक्षः सहस्रपात् Rv.1.9 1.

-3 of Śiva.

-4 of Viṣṇu.

-अरः, -रम् a kind of cavity in the top of the head, resembling a lotus reversed (said to be the seat of the soul).

-आननः N. of Viṣṇu.

-अधिपतिः a governor of one thousand villages.

-अवरः a fine below a thousand, or from five hundred to a thousand Paṇas.

-काण्डा white Dūrvā grass.

-कृत्वस् ind. a thousand times.

-गु a. possessing a thousand cows (epithet of the sun, also of Indra.)

-गुण a. a thousand-fold.

-णी a leader of thousands (epithet of Brahman); विलक्ष्य दैत्यं भगवान् सहस्रणीः Bhāg.3.18.21.

-घातिन् n. a parti- cular engine of war.

-द a. liberal. (

-दः) an epithet of Śiva.

-दंष्ट्रः a kind of fish.

-दृश्, -नयन, -नेत्र, -लोचन m.

1 epithets of Indra.

-2 of Viṣṇu.

-दोस् m. an epithet of Arjuna Kārtavīrya.

-धारः the discus of Viṣṇu. (

-रा) a stream of water for the ablution of an idol poured through a vessel pierced with a number of holes.

-पत्रम् 1 a lotus; विलोलनेत्रभ्रमरैर्गवाक्षाः सहस्रपत्राभरणा इवासन् R.7.11.

-2 the Sārasa bird.

-पाद् m.

1 an epithet of Puruṣa; Rv.1.9.1.

-2 of Śiva.

-3 of Viṣṇu.

-4 of Brahman.

-पादः 1 N. of Viṣṇu.

-2 A kind of duck.

-3 The sun; L. D. B.

-बाहुः 1 an epithet of king Kārtavīrya q. v.

-2 of the demon Bāṇa.

-3 of Śiva (or of Viṣṇu according to some).

-भक्तम् a particular festival at which thousands are treated.

-भिद् m. musk.

-भुजः, -मौलिः m. epithets of Viṣṇu.

-भुजा f. N. of Durgā.

-मूर्ति a. appearing in a thousand forms.

-मूर्धन् m. N. of Viṣṇu.

-रुच् the sun.

-रोमन् n. a blanket.

-वदनः N. of Viṣṇu.

-वीर्या Dūrvā grass.

-वेधम् 1 sorrel

-2 a kind of sour gruel.

-वेधिन् m. musk. (-n.) asa-fœtida.

-शिखरः an epithet of the Vindhya mountain.

-शिरस्, शीर्षन्, शीर्ष a. thousand- headed (epithet of Viṣṇu); सहस्रशीर्षा पुरुषः Ṛv.1. 9.1; सहस्रशीर्षापि ततो गरुत्मता Bhāg.4.1.1.

-श्रवणः an epithet of Viṣṇu.

-हर्यश्वः the car of Indra.

-हस्तः an epithet of Śiva.